Ergani İlçesi’nde bulunan ve M.Ö. 7500 ile 5500 yıllara dayanan Hilar Mağaraları’nın şarap mahzeni olarak kullanıldığı öğrenildi. İhtişamıyla görenleri cezbeden Diyarbakır, tarihi ile de şaşırtmaya devam ediyor. Müslüm Üzülmez’in “Ergani Tarihinin Saklı Sayfası Ermeniler” kitabında, geçmişi 12 bin yıl öncesine dayanan Hilar
(Anlatıcı Müslüm Üzülmez’dir) Tarihi Ergani’de, yani yüz yıl öncesinde, aile büyüklerimin anlattıklarına göre, Zülküf/Makam Dağı’nın tüm çevresi tarla, bağ ve bahçeymiş ve bunların çoğu da Ermenilere aitmiş. Tarla, bağ ve bahçelerde toprak kaymalarını önlemek ve yamaç eğilimlerini düzleştirmek için seki denilen taş
bağlardan küplereküplerden testileretestilerden kadehlerekadehlerden dudaklaradudaklardan gönüllere akandirilten hoş bir serinliktir. 15 Eylül 2015/Ergani (*) Şiir, Ergani Tarihinin Saklı Sayfası ERMENİLER kitabında da yer almıştır.İsmail Beşikci Vakfı Yayınları- Nisan 2016 Sayfa: 109.
“Şaraba vuran ışık, sâkinin ışığıdır. Şarap, bu ışıkla coşar, köpürür, oynar, kuvvetlenir!Gayri sen o şaşkına sor: Sen şarabın bu halini ne vakit gördün?” -Mevlâna Şarapçılık Ergani’de çok eskilere dayanır. Tarihi belge ve kitaplar böyle söylüyor. Yavuz Sultan Selim ve Kanunî Sultan Süleyman