Bilim insanlarının, tarihçilerin, araştırmacıların, gazetecilerin ve meraklıların ilgisini çeken, Hilar mağaraları ve Çayönü Tepesi/ Qoté Berçém ile ünlü Hilar köyü neden bir yerleşim yeri olarak seçildi?Bu sorunun yanıtı Müslüm Üzülmez’in Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafın 2009 yılında yayımlanan On Bin Yıllık Tarihin
“Sümer Kervanları Erciyaş ve Ergani’ye uzandığı günden beri, Türkiye’de SERMAYE vardır.”Dr. Hikmet Kıvılcımlı (Türkiye’de Kapitalizm’in Gelişimi, Köxüz Yayınları, Önsöz.) Ergani’nin Maden’le ilişkileri tarihten ve idari, ekonomik, komşuluktan gelmektedir. Tarihten gelen ilişkiler nedeniyle, birçok yerli ve yabancı araştırmacı tarafından ve de tarihi belgelerde
okuma süresi: 6 dk.